Pamięć słuchowa – co to jest i jak ćwiczyć?

Pamięć słuchowa, inaczej echoiczna, jest jednym z rodzajów pamięci sensorycznej, bo opiera się na zmyśle słuchu. Sprawdź z nami:

• jak ćwiczyć pamięć u dziecka, by lepiej radziło sobie w szkole,
• pamięć słuchowa bezpośrednia ćwiczenia, które pomogą ją usprawnić,
• pamięć fonologiczna a pamięć słuchowa – różnice i podobieństwa.  

Zobacz: Tatuaż a siłownia – kiedy można ćwiczyć?

Co to jest pamięć słuchowa?

Pamięć słuchowa to umiejętność utrwalania i przypominania sobie informacji, którą się usłyszało. To ważne narzędzie uczenia się. Poprzez słuch od wczesnego dzieciństwa:

• przyswajamy słownictwo z własnego języka, 

• uczymy się funkcjonowania w czasie i przestrzeni (poznawanie nazw dni tygodnia, miesięcy, ale też imion przyjaciół, nazw określających stopień pokrewieństwa w rodzinie).

Pamięć słuchową w kontekście procesu uczenia się dzielimy na:

• bezpośrednią (świeża), 

• operacyjną (pośrednia). 

Pamięć słuchowa bezpośrednia odpowiada za to, by przyswoić informację i umieć ją natychmiast powtórzyć. “Działa” kilkadziesiąt sekund. Po tym czasie usłyszany materiał przechodzi do pamięci długotrwałej albo jest zapominany. 

Pamięć słuchowa bezpośrednia wykorzystywana jest podczas pisania dyktanda (uczeń słyszy i odtwarza, pisząc) lub powtarzania czyjegoś numeru telefonu. 

Gdy pamięć słuchowa bezpośrednia nie jest prawidłowo ukształtowana, dziecko:

• ma problem z notowaniem ze słuchu,

• nie rozumie długich poleceń albo poleceń podawanych jedno po drugim, np. ze zdania Weź zeszyt z szuflady i zanieś go do plecaka, zapamięta tylko to pierwsze (co dorośli często interpretują jako roztargnienie),

• ma kłopot z liczeniem w pamięci bez notowania, czy patyczków do liczenia oraz  z tabliczką mnożenia

• słabo przyswaja języki obce.

Z pamięcią słuchową bezpośrednią wiąże się pamięć słuchowa operacyjna, która korzysta z zapamiętanych informacji.  Dziecko używa jej wtedy, gdy musi podać co drugą liczbę ze zbioru 1-100 albo policzyć od 10 do 1. 

Za proces przyswajania wiedzy w dużej mierze odpowiada pamięć słuchowa bezpośrednia ćwiczenia, które pomagają ją rozwijać, wpływają też na jakość i szybkość procesu uczenia się.

Poniżej poznasz ćwiczenia usprawniające pamięć u dziecka. Dowiesz się też, jaki związek łączy pojęcia: pamięć fonologiczna a pamięć słuchowa.  

Zobacz: Ile jest ważne skierowanie na badanie krwi?

Pamięć słuchowa ćwiczenia

Pamięć słuchową możesz ćwiczyć z dzieckiem w domu. Wszystkie ćwiczenia możesz zamienić w zabawę. Pamiętaj przy tym, że każde dziecko rozwija się inaczej i na niektóre ćwiczenia może być u ciebie za wcześnie, nawet jeśli przeczytałeś, że inne dziecko w wieku twojego potrafi je wykonywać. 

Pamięć słuchowa bezpośrednia ćwiczenia do wykonywania w domu:

1. Rozpoznawanie dźwięków z otoczenia (dla młodszych dzieci)

Do ćwiczenia możesz wykorzystać telefon. Znajdź nagrania prostych dźwięków: szum wody albo wiatru, zamykanie drzwi, stukanie butów na schodach. Poproś dziecko, by zgadło, co wydaje dźwięki. Po 3-4 nagraniach sprawdź, czy dziecko zapamiętało ich kolejność. 

2. Powtarzanie sekwencji cyfr lub wyrazów

Powtarzanie coraz dłuższych ciągów cyfr:

1, 4

1, 4, 6,

1, 4, 6, 7

W domu przed zakupami poproś dziecko, by zapamiętało, co należy kupić (3-5 produktów). W sklepie sprawdźcie, czy dobrze zapamiętało. 

3. Nauka na pamięć krótkich wyliczanek, np. Chodzi lisek koło drogi, Ele mele dutki

4. Naśladowanie dźwięków

Wystukaj na bębenku, książce lub stole dowolny rytm. Zamiast tego możesz po prostu klaskać. Dziecko powinno powtórzyć twój ruch. Z każdym kolejnym zadaniem rytm może być dłuższy i bardziej skomplikowany. 

5. Wyszukiwanie w pamięci wyrazów rozpoczynających się na daną sylabę, np. ma (mama, masło, maskotka, majonez) – to zabawa odpowiednia dla dzieci, które mają 6 lat lub starszych, w zależności od stopnia rozwoju

6. Gra w alfabet

Wypowiadasz dowolny wyraz, a dziecko musi wypowiedzieć wyraz na literę, na którą kończyło się twoje słowo. Następnie ty wypowiadasz słowo na ostatnią literę słowa dziecka itd. To również gra dla starszych dzieci. 

Nie wolno zmuszać do ćwiczeń – zabaw, na które dziecko nie jest gotowe. Jeśli szybko sfrustruje się, że sobie nie radzi, w ogóle porzuci ćwiczenia. 

Pamięć fonologiczna a pamięć słuchowa

Pamięć fonologiczna i słuchowa w potocznej świadomości bywają utożsamiane. Pamięć fonologiczna to zdolność do zapamiętywania i prawidłowego odtwarzania głosek w wyrazach. Pamięć słuchowa ma znaczenie znacznie szersze. Dotyczy zapamiętywania pojęć, ich definicji oraz odtwarzania ciągów zdarzeń. 

Zobacz: Napięcie mięśniowe u niemowlaka – ćwiczenia, objawy, konsekwencje